Bachelor Geschiedenis
In het kader van de afsluiting van zijn bachelor Geschiedenis (2013 - 2016) met als studierichting Vaderlandse Geschiedenis aan de Universiteit van Leiden schreef ik mijn scriptie over het Müllerorgel ter promotie van Haarlem in de vroegmoderne tijd met als achterliggend thema muziek als stedelijke identiteit. Mijn begeleider was Prof. dr. Judith Pollmann.
In dit onderzoek is gekeken naar de verwachtingen die het Haarlems stadsbestuur had met de komst van het Müllerorgel in de Bavokerk en of deze verwachtingen zijn waargemaakt. De verwachting was dat het nieuwe instrument als Haarlems pronkstuk moest dienen. Verder moest het het stedelijk imago verbeteren. Hiervoor werden kosten noch moeite gespaard. De verwachtingen werden ruimschoots overtroffen door de faam die het orgel al snel verwierf. Reizigers van over de wereld kwamen speciaal naar Haarlem om het orgel te bekijken. Het Müllerorgel groeide uit tot één van de bekendste orgels ter wereld en één van de belangrijkste culturele attracties van Haarlem.
Via deze link kunt u de scriptie lezen en downloaden.
Master Applied Musicology
Na de Bachelor Geschiedenis studeerde Jan Pieter de Master Applied Musicology aan de Universiteit Utrecht (2017-2018). Als masterthesis schreef hij over de nauwkeurigheid van vogelgeluiden in de orgelwerken van Olivier Messiaen. De thesis kwam tot stand onder toezicht van Prof. dr. Emile Wennekes. De thesis is in het Engels geschreven. Hieronder vindt u een samenvatting in het Nederlands.
Onderzoek naar accuratesse van de vogelgeluiden in Olivier Messiaens muziek heeft eerder vooral gekeken naar zijn piano- en orkestwerken. Hoewel in Messiaens orgelwerken vogelgeluiden vaak voorkomen en met naam en toenaam zo worden benoemd, is nog niet eerder gekeken in hoeverre deze gestileerde muzikale vogels lijken op de vogelzang van de echte vogels. In deze thesis heb ik gekeken hoe Messiaens vogels in zijn orgelcyclus 'Messe de la Pentecôte' overeenkomen met de vogelgeluiden van echte vogels. In de Messe de la Pentecôte komen verschillende fragmenten van vogelgezang voor en bij een aantal van deze fragmenten is de precieze vogelsoort benoemd in de notities van Messiaen. In deze scriptie word gekeken naar de merel, koekoek, nachtegaal en veldleeuwerik. Eerst zijn Messiaens vogels onderzocht via een muzikale analyse. Daarna zijn opnames van de vogelzang van deze vier vogels geanalyseerd met behulp van spectrogrammen. Dit onderzoek wijst uit dat Messiaens vogels niet volledig overeenkomen met de zang van de echte vogels, omdat de componist de tonen en ritmes moest aanpassen naar de mogelijkheden van het orgel. Messiaen was echter wel in staat specifieke aspecten van de zang van de verschillende vogels herkenbaar te componeren, zoals repeterende motieven, ritmische patronen en in sommige gevallen zelfs intervallen.
Via deze link kunt u de scriptie lezen en downloaden. In het geval u de gebruikte cd-opnames en opnames van de vogelgeluiden (uit de Xenocanto-database) wilt beluisteren, kan ik u deze apart toesturen. Neem gerust contact met mij op via mail of sociale media.
Master Research Koninklijk Conservatorium MA Orgel
Mijn Master Research aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag (2018-2019) bouwt voort op de scriptie van Applied Musicology. Mijn begeleiders waren Johannes Boer, hoofd afdeling Oude Muziek, en Bert Mooiman, theoriedocent aan het Koninklijk Conservatorium. Het onderzoek is in het Engels geschreven. Hieronder vindt u een samenvatting in het Nederlands.
Tijdens dit onderzoek heb ik gekeken naar hoe de vogels van Messiaen te vertalen op verschillende orgels. Olivier Messiaen componeerde zijn orgelmuziek voor één specifiek instrument, namelijk zijn eigen Cavaillé-Coll orgel in de Eglise de la Sainte-Trinité te Parijs. Dit is onder meer te zien aan de registratievoorschriften die hij bij zijn muziek heeft gezet. Al deze specificaties hebben als gevolg dat het aantal instrumenten dat geschikt is voor Messiaens muziek beperkt is. Ieder orgel is uniek als het gaat om dispositie, timbre en akoestiek van de ruimte waarin het zich bevindt. In dit onderzoek bespreek ik de registratiekeuzes die je als organist kunt maken als je Messiaen uitvoert op een Nederlands achttiende-eeuws orgel. Muzikale puriteinen zouden zeggen dat hier grote offers zijn gebracht als het gaat om kleuren, omdat ze ver afstaan van de oorspronkelijke ideeën van Messiaen. Aan het einde van dit onderzoek betoog ik dat zelfs op een Nederlands achttiende-eeuws orgel de muziek van Messiaen op een representatieve manier kan klinken.
Het onderzoek is gemaakt in de Research Catalogue, een internationale online database voor artistiek onderzoek. Via deze link kunt u mijn research bekijken.